Patroni WCPiT

Eugenia Jadwiga Piasecka-Zeylandowa

Urodziła się 25 lutego 1899 r. w Krakowie. W 1917 r. po pomyślnie zdanym egzaminie dojrzałości rozpoczęła studia medyczne na Uniwersytecie Jagiellońskim. Dwa lata później została studentką chemii Uniwersytetu Poznańskiego, a w roku 1921 podjęła decyzję o kontynuacji studiów medycznych.

W roku następnym rozpoczęła pracę naukową w Zakładzie Mikrobiologii Lekarskiej na Uniwersytecie Poznańskim, w sposób szczególny interesując się bakteriologią gruźlicy. Szerokie badania i doświadczenia, jakie prowadziła wzbudziły uznanie wielu przedstawicieli świata nauki , którzy niejednokrotnie podejmowali z nią współpracę. Jedną z takich osób był dr Zeyland, jej przyszły mąż. Wspólne zainteresowania zawodowe przyczyniły się do wzmożonej działalności i badań nad szczepionką przeciwgruźliczą oraz kontroli jej produkcji, którą prowadziła w Zakładzie Bakteriologii Eugenia Zeylandowa.

Kolejnym krokiem w jej naukowej karierze było uzyskanie habilitacji z mikrobiologii lekarskiej, co miało miejsce w 1937 r. na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Warszawskiego.

Od 1940 r. rozpoczęła pracę wraz ze swoim mężem w Szpitalu Wolskim w Warszawie. Gdy w 1941 r. dzięki zaangażowaniu prof. Zeylanda powstało Centralne Laboratorium Gruźlicze, profesor objął kierownictwo, a doc. Eugenia Piasecka-Zeylandowa zajęła się badaniami ściśle bakteriologicznymi. Prowadziła też zajęcia z bakteriologii w ramach Tajnego Uniwersytetu Ziem Zachodnich. Po śmieci męża w roku 1944 kontynuowała jego pracę, wydając monografię: „Prątek gruźlicy”.

Zmarła 5 stycznia 1953 r. Spoczęła w grobowcu rodzinnym na Cmentarzu Jeżyckim przy ul. Nowina.

Zasługi doc. Eugenii Piaseckiej-Zeylandowej dla rozwoju medycyny, są bardzo znaczące. Razem z mężem należała do pionierów szczepień BCG w Polsce. Udowodniła przenikanie prątków przez ścianę przewodu pokarmowego, co przyczyniło się do opracowania w roku 1928 przez Komitet Higieny Ligi Narodów międzynarodowego programu badań, niezbędnego do ustalenia wartości szczepień BCG oraz wykazała jako pierwsza (wspólnie z mężem) wahania żywotności prątków BCG w zależności od jakości pożywek, na których rosły. Opublikowała ponad 50 artykułów w czasopismach krajowych i zagranicznych (francuskich, amerykańskich i angielskich). Jej działalność naukową doceniono w kraju i za granicą.

Polskie Towarzystwo Ftyzjopneumonologiczne dostrzegając jej olbrzymi wkład w dziedzinę ftyzjatrii polskiej mianowało ją pośmiertnie w 1967 r. członkiem honorowym.

Janusz Zeyland

Urodzony 22 listopada 1897 r. w Poznaniu. W 1907 r. rozpoczął naukę w Gimnazjum Marii Magdaleny w Poznaniu. 22 lutego 1917 r. uzyskał świadectwo dojrzałości i rozpoczął studia na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Berlińskiego, przerwane powołaniem do armii niemieckiej, w której służył do 9 grudnia 1918 r. Po wybuchu Powstania Wielkopolskiego ochotniczo wstąpił do Wojska Polskiego i do 1920 r. walczył na froncie wschodnim. Po demobilizacji kontynuował studia na Uniwersytecie Warszawskim. W 1922 r. przeniósł się na Uniwersytet Poznański, gdzie w 1924 r. zakończył studia i uzyskał doktorat. W okresie od 1.10.1924 do 31.03.1926 r. pracował w Zakładzie Anatomii Patologicznej Uniwersytetu Poznańskiego jako starszy asystent, a od 1 kwietnia 1926 r. jako adiunkt Zakładu.

W 1929 r. został adiunktem w Klinice Chorób Dziecięcych Uniwersytetu Poznańskiego, w której pracował do wybuchu wojny. W 1925 r. i w 1928 r. pracował w Paryżu i tam wraz z żoną, dr Eugenią Piasecką-Zeyland, docentem bakteriologii na Uniwersytecie Poznańskim, otrzymał od Narodowej Akademii Medycyny (Akadēmie Nationale de Mēdicine) nagrodę im. Pannetiera za udowodnienie bezpieczeństwa i skuteczności szczepień przeciwgruźliczych (BCG), co pozwoliło na ich szerokie stosowanie.

Po powrocie do kraju sprowadził szczep, który miał chronić ludzi przed zachorowaniem na gruźlicę. Po dwóch latach intensywnych i wszechstronnych eksperymentów laboratoryjnych, po przekonaniu się o nieszkodliwości i o skuteczności szczepionki, Zeyland przystąpił do zorganizowania szczepień przeciwgruźliczych poznańskich dzieci. Był pionierem tych szczepień w Polsce.

Jako pierwszy opracował statystycznie częstość występowania gruźlicy wśród dzieci.

Jego przedsięwzięcie szybko znalazło poparcie licznych wielkopolskich instytucji samorządowych i społecznych. Dzięki temu w lipcu 1929 r. powstał w Poznaniu najlepiej zorganizowany w Polsce Ośrodek Szczepień BCG.

W 1931 r. odznaczony Srebrnym Medalem przez Uniwersytet Poznański, w 1932 r. habilitował się z pediatrii a w 1939 r. otrzymał nominacje na profesora tytularnego Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Poznańskiego. Zajmował się głównie badaniami nad gruźlicą u dzieci. W 1940 r. przyjechał z Poznania do Warszawy. Podjął pracę w Szpitalu Skarbowców, następnie w Szpitalu Wolskim, gdzie stworzył Centralne Laboratorium Gruźlicze, którego został kierownikiem. Badaniami bakteriologicznymi w CLG zajmowała się jego żona. Kształcili się tam studenci tajnego Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Warszawskiego oraz Uniwersytetu Ziem Zachodnich. W1941 r. uruchomił pierwszy w dziejach polskiej ftyzjatrii, w Szpitalu Wolskim, 26 łóżkowy oddział dziecięcej gruźlicy płuc, który prowadził na poziomie kliniki uniwersyteckiej. Brał także udział wraz ze swoimi asystentami w posiedzeniach naukowych Oddziału Chorób Wewnętrznych Szpitala (wznowionych mimo zakazu niemieckich władz okupacyjnych), wygłaszając odczyty: 27.09.1941 - "O alergii w gruźlicy”, 22.11.1941 - "Środki sulfonamidowe”.

05.08.1944 r. zginął śmiercią bohaterską rozstrzelany przez Niemców w Szpitalu Wolskim w Warszawie, podczas pełnienia obowiązków lekarskich.

Po Powstaniu Warszawskim, w marcu 1945 r. jego ciało zostało ekshumowane i przeniesione na Cmentarz Powązkowski. W późniejszych latach został przeniesiony na Cmentarz Komunalny na Jeżycach w rodzinnym Poznaniu.

To wyjątkowo sumienny, skromny i uczony badacz, pedagog o niesłychanej erudycji. Znał świetnie język niemiecki, angielski i francuski.

Z powodu dużych trudności w korzystaniu z piśmiennictwa zagranicznego, wskutek zamknięcia bibliotek, profesor zaznajamiał się z najnowszymi pracami naukowymi raz lub dwa razy w tygodniu w bibliotece Państwowego Zakładu Higieny, codziennie przed rozpoczęciem pracy, referując je współpracownikom.

Pozostawił po sobie około 70 prac naukowych w czasopismach polskich i zagranicznych wśród nich aktualny do dziś podręcznik: „Gruźlica płuc u dzieci”.

W okresie międzywojennym zdobył sławę jednego z najwybitniejszych znawców gruźlicy dziecięcej na świecie.

W lipcu 1975 r. imię Janusza i Eugenii Zeylandów otrzymał Wojewódzki Zespół Specjalistyczny Chorób Płuc i Gruźlicy przy ul. Szamarzewskiego 62 w Poznaniu, obecnie po wielu reorganizacjach i zmiany nazwy - Wielkopolskie Centrum Pulmonologii i Torakochirurgii. Rodzinny grób Zeylandów znajduje się na Cmentarzu Jeżyckim, otoczony opieką Wielkopolskiego Centrum Pulmonologii i Torakochirurgii.